กรรมวิธีฝนหลวง

ปัจจุบันมีกรรมวิธีที่ใช้เครื่องบินในการดัดแปรสภาพอากาศให้เกิดฝนใน๓ขั้นตอนด้วยกัน คือ

ขั้นที่ ๑ ก่อกวน

          เป็นการดัดแปรสภาพอากาศด้วยการก่อกวนสภาวะสมดุลหรือเสถียรภาพของมวลอากาศเป็นแห่งๆโดยการโปรยสารเคมีจำพวกที่เมื่อดูดซับความชื้นแล้วทำให้อุณหภูมิสูงขึ้น ในท้องฟ้าที่ระดับใกล้เคียงกับกับระดับกลั่นตัว เนื่องจากการไหลพาความร้อนความร้อนในแนวตั้งซึ้งเป็นระดับฐานเมฆของแค่ละวัน และจะโปรยสารเคมีจำพวกที่เมื่อดูดซับความชื้นแล้วทำให้อุณหภูมิลดต่ำลงที่ระดับความสูงกว่าระดับฐานเมฆ๒๐๐๐ – ๓๐๐๐ ฟุต ทั้งนี้เพื่อช่วยให้เกิดเมฆเร็วขึ้นและปริมาณมากกว่าที่เกิดตามธรรมชาติโดยเริ่มก่อกวนในช่วงเวลาเช้าทางด้านเหนือลมของพื้นที่เป้าหมายหวังที่ผลที่วางแผนไว้ในแต่ละวัน

ภาพหมู่เครื่องบินแอร์ทรัคซึ่งเป็นเครื่องบินเล็กน้ำหนักบรรทุกสารเคมี เครื่องละ ๘๕๐ กก. กำลังโปรยสารเคมีสูตรร้อนอย่างฉับพลันรวดเร็ว

ภาพเครื่องบินกาซ่าขนาดกลสงน้ำหนักบรรทุกสารเคมี เครื่องละ ๑๐๐๐ กก. โปรบได้ทั้งสูตรร้อน สูตรเย็น และสูตรดูดซับความชื้น กำลังโปรยสูตรร้อน เป็นแนวยาวด้วยอัตราโปรยสูง

ขั้นที่ ๒ เลี้ยงให้อ้วน

          เป็นการดัดแปรสภาพอากาศและก้อนเมฆด้วยการกระตุ้นหรือจะเร่งการเจริญเติบโตของก้อนเมฆที่ก่อตัวแล้วให้มีขนาดใหญ่ขึ้นทางฐานเมฆและยอดเมฆ ขนาดหยดน้ำจะใหญ่ขึ้นและปริมาณน้ำในก้อนเมฆจะสูงขึ้นและหนานานเร็วกว่าที่จะปล่อยให้เจริญเองตามธรรมชาติ ด้วยการโปรยสารเคมีประเภทที่เมื่อดูดซับความชื้นแล้วทำให้อุณหภูมิลดต่ำลงที่ระดับฐานหรือทับยอดเมฆ โดยบินโปรยสารเคมีเข้าสู่ก้อนเมฆโดยตรง หรือโปรยรอบๆ และระหว่างช่องว่างของก้อนเมฆทางด้านเหนือลมให้กระแสลมพัดหาสารเคมีเข้าสู่ก้อนเมฆ หรือโปรยสารเคมีสูตรร้อนสลับสูตรเย็นในอัตราส่วน ๑:๔ ทับยอดเมฆทั่วบริเวณที่เกิดสภาพเมฆที่มีความหนา ๒๐๐๐ –๓๐๐๐ ฟุต ปกคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง หรือที่บริเวณพื้นที่ใต้ลมของบริเวณที่เริ่มต้นก่อกวน ทั้งนี้สุดแล้วแต่สภาพของเครื่องบิน ภูมิประเทศและอากาศขณะนั้นจำอำนวยให้

ภาพเครื่องบินกาซ่าโปรยสารเคมีสูตรเย็นเพื่อทำให้เมฆรวมตัวกันในขั้นเลี้ยงให้อ้วน หากเป็นเครื่องบินเล็กต้องบินเป็นหมู่

         

ขั้นที่ ๓ โจมตี

          เป็นการดัดแปรสภาพอากาศในก้อนเมฆโดยตรงหรือบริเวณใต้ฐานเมฆ หรือบริเวณที่ต้องการชักนำเมฆฝนที่ตกอยู่แล้วเคลื่อนตัวเข้าสู่พื้นที่เป้าหมาย เป็นการบังคับหรือเหนี่ยวนำให้เมฆที่แก่ตัวจัดแล้วตกเป็นลงสู่พื้นที่เป้าหมายหวังผลที่วางแผนกำหนดไว้ โดยบินโปรยสารเคมีประเภทที่ทำให้อุณหภูมิลดต่ำลงเข้าไปในเมฆโดยตรงที่ฐานเมฆหรือยอดเมฆ หรือที่ระดับระหว่างฐานเมฆชิดขอบเมฆทางด้านเหนือลม หรือใช้เครื่องบิน๒เครื่อง โปรบพร้อมกับแบบแซนด์วิช เครื่องหนึ่งโปรยที่ฐานเมฆด้านใต้ลม อีกเครื่องโปรยด้านเหนือลมชิดขอบเมฆที่ระดับยอดเมฆหรือไหล่เมฆ เครื่องบินทั้งสองทำมุมเองกัน ๔๕ องศา หรือสารเคมีเย็นจัดเป็นบริเวณแคบในบริเวณพื้นที่เป้าหมายหวังผลเพื่อเหนี่ยวนำให้ฝนที่กำลังตกอยู่เคลื่อนเข้าสู่พื้นที่ตั้งใจนั้น

ภาพการบินโจมตีที่ยอดเมฆด้วยเครื่องบินเครื่องเดียว

ภาพการบินโจมตีที่ไหล่เมฆด้วยเครื่องบินเครื่องเดียว

ภาพการบินโจมตีด้วยเครื่องบินเดียวที่ฐานเมฆของกลุ่มเมฆที่แก่ตัว บังคับให้ฝนตกลงสู่พื้นที่เป้าหมายฝนตกอย่างรวดเร็วมนขณะหรือหลังโจมตีเพียงเล็กน้อย

ภาพการโจมตีที่ฐานเมฆและยอดเมฆพร้อมดันแบบแซนด์วิช ซึ่งเป็นวิธีการทั้งเลี้ยงให้อ้วนและโจมตีที่ได้ผลกว่าวิธีอื่น ด้วยเครื่องบินสองเครื่อง เครื่องหนึ่งบินทับยอดเมฆ หรือที่ระดับไหล่เมฆด้านเหนือลม อีกเครื่องหนึ่งบินที่ฐานเมฆทางด้านใต้ลมทำมุมเยื้องกัน ๔๕ องศา โดยบินขวางทิศทางลมมุ่งหน้าไปในทางเดียวกัน

ภาพการบินโจมตีโดยเครื่องบินเครื่องเดียวหรือเครื่องบินเล็กเป็นหมู่ที่ได้ผลอีกวิธีหนึ่ง คือ กานบินโปรยสารเคมีเย็นจัดใต้ฐานเมฆในระยะสูงกึ่งกลาง ระหว่างพื้นดินและฐานเมฆ หรือต่ำกว่าฐานเมฆไม่เกิน ๑๐๐๐ ฟุต