การวิจัยและทดลองปฏิบัติก้าวหน้า

       ในช่วงตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๑๒ จนถึงกลางปี พ.ศ. ๒๕๑๔ จึงเป็นช่วงบุกเบิกการค้นคว้าวิจัยและทดลองปฏิบัติการ ในช่วงของวิจัยและปฏิบัติการทดลองในฤดูกาลและสภาพกาลอากาศ สภาพภูมิอากาศ และสภาพภูมิประเทศประจำถิ่นที่แตกต่างกันอย่างต่อเนื่อง พบสรุปลำดับการวิจัยและทดลองปฏิบัติการในช่วงนี้ ทั้งในช่วงฤดูแล้งและฤดูฝนในแต่ละภูมิภาคของประเทศ พอสรุปได้ดังนี้

          พ.ศ. ๒๕๑๒

          วันที่ ๑-๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ : โปรดเกล้าฯ ให้ทำการทดลองปฏิบัติการในท้องฟ้าเป็นครั้งแรก ณ สนามบินทหารบก หนองตะกู อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา

          วันที่ ๕-๓๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ : โปรดเกล้าฯ ให้มาใช้สนามบินพลเรือน ตำบลบ่อฝ้าย อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นฐานปฏิบัติการ

          ทั้งสองช่วงอยู่ในช่วงกลางฤดูฝน แต่อยู่ในภาวะฝนทิ้งช่วงซึ่งมักเกิดขึ้นทุกระหว่างเดือนมิถุนายนกับสิงหาคม หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า ฝนทิ้ง เดือน ๗-๘ (ไทย)

          พ.ศ. ๒๕๑๓

          วันที่ ๑๓-๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๓ : โปรดเกล้าฯ ให้ทำการวิจัยและทดลองปฏิบัติการ ณ สนามบินพลเรือน ตำบลบ่อฝ้าย อำเภอหัวหิน ซึ่งในช่วงนี้อยู่ในฤดูแล้ง ไม่มีฝนตกติดต่อกันมา ๓-๔ ปี และในปีนี้ไม่มีฝนตกมาก่อนหน้านี้ติดต่อกันมา ๓-๔ เดือนแล้ว

          ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้สลับสับเปลี่ยนฐานปฏิบัติการให้ไปทำการวิจัยและทดลองที่มีสภาพภูมิอากาศและสภาพภูมิประเทศในฤดูกาลที่แตกต่างกัน คือ

          ทุกวันที่ ๓-๕ ของเดือนใช้สนามบินเขื่อนภูมิพล จังหวัดตาก ดำเนินการเหนือพื้นที่ลุ่มรับน้ำของเขื่อนภูมิพล จังหวัดตาก ในภาคเหนือ

          ทุกวันที่ ๒๒-๒๔ ของเดือนให้ใช้สนามบินพาณิชย์จังหวัดขอนแก่นเป็นฐานปฏิบัติการดำเนินการเหนือพื้นที่ลุ่มรับน้ำของเขื่อนอุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

          ซึ่งในห้วงเวลาดังกล่าวทรงร่วมในการวิจัย และพัฒนาการทดลองปฏิบัติการกับ ม.ร.ว.เทพฤทธิ์ เทวกุล อย่างใกล้ชิด หากอยู่ในระหว่างแปรพระราชฐานมาประทับที่วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงร่วมในการวางแผนการทดลองปฏิบัติการที่สนามบินบ่อฝ้ายเมื่อทรงมีเวลาด้วยพระองค์เองอยู่เสมอ หากทรงอยู่ในภาวะที่ไม่สามารถเสด็จร่วมโดยพระองค์เองได้ จะทรงบัญชาการจากพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน และทรงประเมินวิเคราะห์และวิจัยผลการทดลองปฏิบัติการจากรายงานที่ต้องน้อมเกล้าฯ ถวายผ่านข่ายวิทยุตำรวจ หรือโทรพิมพ์ก่อน ๒๐.๐๐ น. โดยตรง เพื่อทรงวินิจฉัยแล้วพระราชทานข้อแนะนำหลังจาก ๒๒.๐๐ น. ไปแล้ว หรือแม้ในตอนดึกสองยามหรือตีหนึ่งของวันเดียวกันนั้น เพื่อให้วางแผนทดลองปฏิบัติการในวันรุ่งขึ้น นอกจากนั้นยังทรงติดตามผลการทดลองปฏิบัติการประจำวันจากหน่วยงานในท้องถิ่นนั้น เช่น ตำรวจตระเวนชายแดน หน่วยทหารที่กระจายปฏิบัติงานอยู่ตามป่าเขา ตำรวจภูธร ตำรวจทางหลวง และหน่วยราชการของอำเภอและจังหวัด ผ่านข่ายวิทยุของหน่วยงานนั้นๆ จึงทำให้พระองค์ท่านทรงสามารถติดตามประเมินผลฝนตกในเป้าหมายได้อย่างรวดเร็ว และพระราชทานให้คณะทดลองปฏิบัติการใช้ประกอบในการติดตามประเมินผล และปรับแผนปฏิบัติการทดลองในวันรุ่งขึ้น นอกจากนั้น ในช่วงเริ่มต้นการทดลองปฏิบัติการในปีแรกๆ ยังไม่มีงบประมาณสนับสนุนโดยตรง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เจียดจ่ายงบประมาณค่าใช้จ่ายในการบินและบุคลากรได้เพียงบางส่วน ส่วนที่ขาดแคลนได้รับพระราชทานจากพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ จึงทำให้การทดลองปฏิบัติการสามารถเริ่มต้นและเป็นไปตามพระราชประสงค์